Filipino Etiquette

In dit land waar mensen zelden zeggen wat ze bedoelen en ook meestal niet bedoelen wat ze zeggen, kunnen er tal van misverstanden ontstaan. In het ergste geval is het gevolg grote frustratie: ‘cultural fatigue’. Want, als je hier met andere buitenlanders over het zogenaamde cultuurverschil praat, dan praat je vooral over communicatie. Die is namelijk anders (aan het einde van dit stuk vertel ik nog iets over mijn laatste belevenissen).

Om bij het begin te beginnen: Filipino’s hebben gevoel voor volgorde. Begin met wat vragen naar gezondheid en familie in een gesprek (niet naar het weer, dat is hier altijd goed) en stel een eventuele kritische vraag pas later. Niet te veel van deze soort, wil je iemand nog terugzien.

Dit wat betreft de volgorde binnen een gesprek. Voordat je iemand treft is er soms van tevoren een afspraak gemaakt. Eén keer mondeling uitgenodigd worden telt niet, kom dan toch vooral niet opdagen. En, nodigt de baas je uit om mee te eten wanneer je hem etend aantreft op kantoor zeg dan dat je vol zit. Een tweede uitnodiging kan wel met ja beantwoord worden.

Zowel zakelijk als privé is het ongewenst om op tijd te komen. Een Filipino wordt liever dood gevonden dan op tijd op een feest te arriveren. Deze gang van zaken geeft alle partijen de kans om het schema gedurende de dag relaxed te houden. Om je uit de situatie te redden van het te laat zijn, redden is hierbij een groot woord, zijn tal van smoezen te bedenken. Een van mijn twee tolken schopte het de laatste tijd wel heel bont en ik heb haar sms-jes maar eens overgetypt, aardige voorbeelden van Filippijns communiceren:

- Hello! Its me lovelyn. Jst want 2 tel u dat im gona b late. Cz d road s like a parking lot here. Bumper to bumper. Hope u undrstnad. I live far frm d city.
- Im almost der.
- Timon i might be a little late todat coz der has been an accident here. Were stuck in her. Our car was almost hit by another car. Dont worri il find a shortcut way 2 reach early as possible, lovelyn
- Its ok. im also late. i wasnt able to wake up early. im taking a taxi. im 10 minutes away from inayawan.
- Im sori im late. Im almst der. Cz its raining hard n our place. Cars stuck in the middle of the road.

Elk van deze sms-jes is geldig voor een vertraging tot en met een uur. Zonder sms kan er een half uur te laat gekomen worden. Kortom, voor de notoire te laatkomer, kom rustig deze kant uit!

In de Filippijnen is mysterieus praten toegestaan. Zinsneden als “according to our informants” of “from my reliable source” doen het prima in het sociale verkeer. Suspense is toegestaan en kan bovendien met ferme taal worden gecombineerd. Hiermee voorkom je zijdelings ook het onthullen van een bron die je anders zou kunnen schaden. En, omdat het woord loyaliteit hier nogal belangrijk is kunnen gesprekspartners dus vaag overkomen.

Een methode die ook gebruikt wordt om niet te vertellen namens wie je iets zegt, is het zich beroepen op “policy”. Volgens de policy kan het niet. Kortom, je kunt verdere pogingen wel staken. Een fijn woord om het bos ingestuurd te worden dat policy.

Het liefst maken Filipino’s geen ruzie. Je hoort hier dan ook vrijwel geen stemverheffingen, de lelijkste verwensingen worden namelijk doodkalm en met een glimlach geuit. En ook dit gebeurt weinig, want commentaar lever je als het even kan via via. Reageren hierop mag dan ook weer via via, anders kan er gezichtsverlies ontstaan bij die mogelijke, directe woordenwisseling.

Tot zover de etiquette. Maar.. stel nu dat je als Filippijnse lezer zou antwoorden dat je dit voorgaande misschien wel begrijpt, of het zult proberen te begrijpen dan bedoel je dat het niet klopt. Nee zeggen is en blijft lastig. Zou ook wel erg direct zijn..

Afgelopen weekend hebben we met de Nederlanders aardig wat van het eiland gezien op de scooter, dat was heel mooi. Met de scooter is Cebu City ook leuker te verkennen dan met jeepney of taxi, het scheuren over de boulevards was gaaf. Zaterdagavond at ik op een mooi uitzichtpunt op de stad en Cebu City verdween en verscheen achtereenvolgens; de tropische buien hier de laatste tijd zijn niet van de lucht.

Met het onderzoek gaat het goed. De surveys zijn allemaal afgenomen en in SPSS gezet en het verdere interviewen verloopt ook goed. Ik zit inmiddels op de helft van mijn tijd hier, het gaat sneller dan ik had gedacht. Voorlopig is er hier ook weer voldoende te doen en over ruim 2 weken naar Manila!

Groeten aan jullie allemaal, fijne vakantie en tot de volgende keer,

Timon

(of, als je wilt sms-en +63 9 284421806)

N.B. op http://pictures.aol.com/galleries/timonlely@aol.nl staan nieuwe foto's
(adres even copy-en en paste-en in de browser ipv klikken)